1-معرفی شهر :شهر علویجه در بستری وسیع از چهار کوه گسترده شده است . از سمت اصفهان که وارد این شهر زیبا و کهن می شوی بلوار نماز برایت قامت بسته و به استقبالت می آید تا به تو خوش آمد گوید و تو را به مهمانی بیش از یکصد تن از سرخ جامگانی فرا خواند که در گلزار شهدا ، در دامان چهارکوه آرمیده اند .
از سمت غرب نیز اگر وارد علویجه شوی ، در بلوار الغدیر و در سمت راست جاده جلوه گاه و شکوه بارگاه یکی از سلاله سادات و نواده امام موسی ابن جعفر (ع) ، امامزاده شاه شمس الدین محمد (ع) ، بر روی تپه سنگی به چشم می خورد . عظمت و شکوه و معجزات این بارگاه متبرکه و اعتقادات استوار مردم این منطقه به ائمه و فرزندانشان (علیهم السلام ) موجب جذب زائرین بسیاری به این بارگاه ملکوتی می شود .
از معجزات این امامزاده ، چاه آبی است که به عمق 17 متر و قطر یک متر در اعماق کوه سنگی و بدون آثار حفاری به وجود آمده است .که در هنگام بنای این آرامگاه شریف کشف گردیده است
اگر از صحن امامزاده به منظر زیبای شهر بنگری ، در یک طرف شهر با دو قسمت باغات و مسکونی در مقابل دیدگان رخ می نماید که این دو قسمت توسط رودخانه فصلی از یکدیگر مجزا گشته اند و در طرف دیگر تپه نورالشهدا ، عظمت پنج شهید گمنام خود را به تصویر می کشد
- مساحت : 750 هکتار
3- جمعیت : 11 هزار نفر
4 - تقسیمات کشوری :شهر علویجه در ضلع شمال غربی استان اصفهان واقع است ،از توابع شهرستان نجف اباد- بخش مهردشت می باشد.
5- فاصله از مرکز استان : حدود 70 کیلومتر
6- آب و هوا :گرم و خشک
7- روستاهای مجاور واقع در حوزه استحفاظی 1- روستای حسین آباد 2- روستای هسنیجه
8-پیشینه تاریخی و گردشگری :
علویجه شهری از دل تاریخ
اگر چه قرائن و مدارکی همچون خرابه های مساکن قدیمی و قنوات دائر و بایری که مدت زمان طولانی از حفر آن میگذرد دال بر قدمت و سابقه تاریخی علویجه است ولی به علت در دسترس نبودن مدارک کتبی نمی توان در مورد قدمت آن با صراحت اظهار نظر نمود .علویجه دارای بزرگترین بافت تاریخی شهرستان نجف آباد می باشد که باگردش دربافت قدیم به خوبی قابل مشاهده است .
وجود دو نقطه ، یکی معروف به قلعه گبری که خرابه های آن بر فراز یکی از تپه های اطراف علویجه وجود دارد و دیگری ، قلعه ای معروف به قلعه سنگی در جوار کوه امامزاده شاه شمس الدین محمد(ع) ، می تواند نشانگر قدمت این شهر تا قبل از ظهور اسلام باشد.
از دیگر دلایل قدمت شهر علویجه وجود خرابه هایی معروف به سرخاله است که در آن آثار و بقایای مساکن قدیمی به خوبی مشهود است . این محل در طول زمان به سمت شرق و به محلی که معروف به دربند است منتقل شده . بنا به گفته اهالی ، دربند همان محلی است که در موقع حمله افاغنه مورد هجوم آنان قرار گرفته است .
پس از خرابی دربند ، بازماندگان حمله افاغنه در دو محل دیگر سکنی گزیدند که بعدها در طول زمان به ده بالا و ده پایین معروف شد .
در ادوار تاریخی بعد (احتمالاً دوره افشایه ) به منظور امنیت ساکنین و نیز استقرار نیروهای نظامی جهت جلوگیری از حمله مهاجمین قلعه ای معروف به قلعه نادری ساخته شد که بقایای آن در بافت قدیمی شهر علویجه موجود است . سپس در جوار آن قلعه های دیگری به نام های قلعه کهنه و قلعه پایین بنا گردید . در منطقه علویجه از دوره صفویه آثاری بر جای مانده است که از آن جمله می توان کاروانسرای عباسی واقع در روستای هسنیجه را نام برد .
پس از گذشت مدتی از سکونت جمعیت در داخل قلعه های فوق الذکر ، به دلیل افزایش جمعیت و و نیز حکمفرمایی امنیت نسبی ، علویجه خارج از قلعه ها گسترش فیزیکی داشته که بیشترین گسترش به طرف غرب صورت گرفته است. از مهمترین آثار باقیمانده در این شهر از دوران گسترش خارج از قلعه ها مسجد بزرگ یا مسجد جامع است که هنوز در قسمت بافت قدیم علویجه وجود دارد
وجه تسمیه بخش عربستان و شهر علویجه
وجه تسمیه عربستان برای این منطقه ، به احتمال قوی این بوده است که عربهای مسلمانی که برای فتح اصفهان از این مسیر آمده بودند پس از موفقیت ، عده ای از آن ها در حوالی اصفهان از جمله این منطقه اقامت گزیدند و وجه تسمیه علویجه ، نیز از این قرار است که سادات از اعراب و علویون همراه امام حسن مجتبی (ع) در این مکان اقامت گزیدند و علویجه طبق اسناد معتبری که در دسترس می باشد ، در ابتدا علوی نام داشته است . سپس (جه) که مخفف جاه است به آن اضافه گردیده و معنا و مفهوم با مسمایی پیدا نموده : ((مقام و جایگاه علویون و پیروان و شیعیان حضرت علی(ع)))، و در حال حاضر علوی پسوند فامیل سادات علویجه می باشد
9-آثار تاریخی :شهر علویجه بیشترین بافت تاریخی را دربین شهرهای شهرستان نجف آباد دارا می باشد سال های اخیر نیز تعدادی ازمالکین خانه های قدیمی اقدام به بازسازی وتعمیر به سبک قدیم نموده اند وتعدادی رابه اقامتگاه بومگردی تبدیل نموده اند از این نمونه ها می توان به عمارت دواشکوب ، خانه ستاره زاگرس و... اشاره نمود البته این تعداد غیر از خانه های ثبتی درفهرست میراث فرهنگی می باشد
فهرست ابنیه به ثبت رسیده شهر علویجه |
ردیف |
نام اثر |
قدمت |
شماره ثبت |
تاریخ ثبت |
موقعیت |
1 |
خانه سید ابوالفضل رفیعی |
قاجاریه |
16310 |
24/8/1385 |
علویجه -خیابان امام خمینی -کوچه امام جمعه -پلاک 84 |
2 |
خانه محمد باقر زمانی |
قاجاریه |
16312 |
24/8/1385 |
علویجه -خیابان امام خمینی -کوچه شهید ابراهیمی -کوچه شادکام -پ 14 |
3 |
خانه حسن شفیعی |
قاجاریه |
17034 |
8/11/1385 |
علویجه -خیابان امام خمینی -کوچه پایین جوی -بن بست یاس -پ 27 |
4 |
مسجد نبی اکرم |
قاجاریه |
18105 |
20/12/1385 |
علویجه -خیابان امام خمینی -انتهای خیابان امام جمعه -کوچه پایین جوی |
5
|
خانه حسین زمانی |
قاجاریه |
18390 |
28/12/1385 |
علویجه -خیابان امام خمینی - کوچه پایین جوی -کوچه ابراهیمی -پ32 |
6 |
حمام گوده |
قاجاریه |
18772 |
28/12/1385 |
علویجه -خیابان امام خمینی -کوچه حمام -پ 24 |
7
|
خانه فضل اله زمانی |
قاجاریه |
15179 |
24/12/1385 |
علویجه -بافت قدیمی شهر -کوچه نوبهار -کوچه شرف -پ 83 |
*منبع : گزارش سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان
10- جاذبه های گردشگری :ü غار سنگریز :
در شمال غربی اصفهان ، در 15 کیلو متری شرق علویجه قرار گرفته است. با ورود به محیط تاریک غار و طی یک مسیر مارپیچ کوتاه و با شیب ملایم ، به اولین تالار غار میرسیم که ستونهای آهکی زیبای استلاگمیت و استلاکیت در آن خودنمایی می کند و قندیل های بزرگ با ساختاری گل کلمی شکل در همه جا به چشم می خورد . در سکوت و تاریکی وهم انگیز غار صدای ریزش قطرات آب که از سقف غار می چکد ، شنیدنی است .در کل غار حدود 6 یا 7 تالار وجود دارد که به جز یکی از آن ها که سنگی است ، مابقی آن ها تماماً پوشیده از قندیل های آهکی از جنس کلسیت و آرگونیت میباشد .برای ساخته شدن هر سانتی متر از این ستونهای آهکی مدت زمان زیادی سپری گشته است . این غاردر آهکهای دوران کرتاسه از ازدوره های زمین شناسی واقع شده است و متعلق به حدود 250 میلیون سال پیش مس باشد . ولی مسلماً غار در زمانهای بعدی و شاید در جریان کوه زایی اخیر یا به دلیل وجود جریان های آب های زیر زمینی ایجاد گردیده است . در ضمن کف غار پوشبده از خاک رس است که از انحلال آهک های فوقانی است . جانوران غار خفاشها و مارها هستند و و به دلیل نبودن نور کافی ، غار فاقد پوشش گیاهی می باشد
ü کوه گبری(قلعه گبری):تپه ای تاریخی ، که آثار و بقایای قلعه تاریخی گبری بر روی آن وجود دارد ، که به دوران قبل از اسلام برمیگردد . در زبان محلی در ابتدا به آن گوری و سپس گبری گفته شده است . این تپه باستانی که در دوران قبل از اسلام محل زندگی اقوام گبری بوده ، هنوز آثار و بقایایی از زندگی آنان را در خود به یادگار دارد و دردوران قبل از انقلاب بار ها مورد تجسس قرار گرفته است .
ü استخر طبیعی قوره :این استخر طبیعی در واقع یک کانال زیرزمینی است که آب قنات را از زیر رودخانه فصلی شهر منتقل می کند . طراحی این کانال به گونه ای انجام گرفته است که با استفاده از اختلاف سطح آب در دو طرف ، آب از یک طرف کشیده (قوره پایین کش ) و به طرف دیگر می رود و جریان خنک و مطبوع آن همگان را به شنا در آن ترغیب می نماید .
ü کوه چهار کوه :در شمال علویجه قرار دارد وبه سبب شکل ویژه ای که از نام آن پیداست ، زیبایی ویژه ای را به شهر داده وشهر در بستری از دامنه این کوه قرار گرفته است والبته چهار کوه نمادی برای شهر علویجه گشته است .
توتستان علویجه : دردامنه چهارکوه توتستانی احداث گردیده است که بابیش از12 هزار درخت توت درمنطقه ای به مساحت 14 هکتار درشمال علویجه خودنمایی می کند . هرساله جشنواره توت دراین مکان برگزار می گردد جشنواره ای که سالانه هزاران نفر گردشگر رابه شهر می کشاند .
ü کوه تیرچه: کوهی کم ارتفاع و مشرف به باغ های علویجه که چون مشرف به باغات ومزارع است ،چشم انداز زیبایی دارد.
ü کوه چهل دختران:کوهی کم ارتفاعی که مشرف به باغات علویجه است . ایوانچه طبیعی که در این کوه وجود دارد ، چشم انداز بسیار زیبایی از باغات و مزارع داراست .
ü سیاه کوه :در 25 کیلو متری شرق علویجه که در دامنه این کوه کنده وآغل معروف سیاه کوه نیز قرار دارد. حد شرقی مراتع این محل به مزرعه قلعه خواجه می رسد
ü کوه بلغویی :دنباله ارتفاعات رشته کوه زاگرس می باشد . در قسمت غرب و شمال غربی شهر علویجه و روستای هسنیجه واقع شده به علت مرتفع بودن این رشته کوه ، از نزولات و بارندگی های خوبی برخوردار است وبیشتر ماه های سال پوشیده از برف است.
ü سلسله قنوات نادری و پارک تفریحی نابر: در شهر علویجه سه رشته قنات تاریخی معروف به قنوات نادری وجود دارد که علاوه بر آبیاری باغها و مزارع علویجه ، مردم از طراوت و زیبایی آنها و ورودی چاه ها و دشت سر سبز اطراف آنها ، جهت تفریح استفاده می نمایند . از جمله منطقه نابر که بصورت تفریحگاه طبیعی مردم درآمده و به تازگی باکمک های مردم وخیرین به شهرداری بازسازی گردیده است .
قابل ذکر است ، یک رشته از قنوات مذکور ، معروف به قنات کهریزنو از زیر بافت شهر عبور کرده و مردم از طریق ورودیهایی که در سطح شهر به زیر زمین ساخته بودند و به« بیرو» معردف بودند به آب این قنات دسترسی داشتند که بعدها به دلیل مسائل بهداشتی و حفظ امنیت جانی مردم بخصوص کودکان این ورودیها بسته شدند.
ü امامزاده شمس الدین محمد (ع) :
«شمس الدینمحمد»، فرزند امام موسى بن جعفرعلیه السلاماست که تربت پاک او در شهر علویجه اصفهانمحل زیارت خاص و عام است. پسوند «محمد» به این سبب است که وى ازسلاله و ذریه رسول اللهصلى الله علیه وآله است. این امام زاده منتسب به حضرت موسى بنجعفرعلیه السلام در غرب شهر علویجه اصفهان واقعشده است. در تحقیقى که در باره فرزندانحضرت موسى بن جعفرعلیه السلام انجام گرفته ، ایشان یکى از فرزندان امامهفتمعلیه السلام محسوب مىشوند.
«علویجه» - همان گونه که از وجه تسمیه آنبرمىآید.- پایگاه علویون و شیعیان و عاشقانمولاى متقیان، على بن ابىطالبعلیه السلام، به ویژهسادات علوى محسوب مىشد. بیهقى درکتاب «لباب الانساب» مىنویسد: «امام زادهشمس الدین به قصد خون برادرش (امامرضاعلیه السلام) از مامون، همراه سه هزار نفر از امامزادگان و فرزندانشان به سرپرستى «احمدبنموسى» (شاه چراغ) و محمدبن موسى درسال 202 ه .ق. از مدینه و از راه شیراز بهایران آمد و در استان فارس (شیراز) تحتتعقیب بنىالعباس قرار گرفت. حاکم شیرازاجازه ادامه مسیر را به «احمدبن موسى» وهمراهانش نداد. سرانجام بین امامزادگان وحاکم شیراز جنگ در گرفت که عدهاى شهیدو برخى در نواحى کوهستانى فارس پراکندهشدند. شمس الدین به سمت اصفهانحرکت مىکند و به منطقه «عربستان» اصفهان مىرسد. او وقتى مطمئن مىشود کهدر این منطقه عشایر عرب ساکن هستند وسادات و شیعیان در«علوى جاه» مستقرند، تصمیمبرماندن مىگیرد و بامعرفى خودش به یکى ازشیعیان به نام حاجطاهر میهمان اومىشود. وى مدتى در آنجا زندگى مىکند تا اینکه در یکى از روزهاىتابستان کنار نهرىمىرود و مشغول آبتنى مىشود که توسطدشمنان اهلبیتعلیهم السلامشناسایى و به شهادتمىرسد و به وسیلهعلویون ومیزبانش، حاجطاهر در محل فعلى - بر فراز کوه کوچکى کهمشرف به علویجه است. - مدفون مىشود. بهمرور زمان، شیفتگان و شیعیان علوى - باتوجه به کراماتى که با توسل به روح پرفتوح اومىبینند.- بر فراز مرقد مطهرش گنبد و بارگاهمجللى بنا مىکنند.ü
مسجد نبی اکرم (ص):این مسجد درفهرست ابنیه تاریخی اداره میراث فرهنگی اصفهان ، به ثبت رسیده است .
11- ویژگی خاص ( کشاورزی ، صنعت ، بازرگانی ، صنایع دستی و ... )
الف : کشاورزی علویجه :کشاورزی در علویجه به دو صورت سنتی و مدرن انجام می گیرد که البته با بروز مشکلاتی چون خشکسالی مواجه می باشد . از جمله محصولات کشاورزی این شهر ، توت، هلو ، انگور، بادام و ... می باشد .
کشاورزی مدرن علویجه با اشتغالزایی برای جوانان این منطقه از
ب) صنایع دستی :در این شهر در گذشته صنایع دستی چون گلیم بافی ، گیوه بافی ، بافت کرباس ، نمد مالی و ... رواج داشته است و اکنون نیز هنرمندان علویجه علاوه بر پرداختن به این هنرها ، در رشته هایی چون معرق ، منبت ، گلیم حجمی و ... و رشته ابداعی جوانان این شهر یعنی معرق سنگ فعالیت دارند .
ج) صنعت :صنعت در علویجه با وجود شهرک صنعتی علویجه با بیش از 80 کارخانه فعال ، از جمله چندین کارخانه مهم استان ، و همچنین صنایع کارگاهی نیمه مزاحم شهری «کاوه » علویجه که توسط شهرداری علویجه در حال راه اندازی و واگذاری می باشد ، از تحرک خوبی برخوردار است و از آنجایی که به تازگی شهرک صنعتی بزرگ اصفهان که از بزرگترین شهرک های صنعتی استان و کشور خواهد شد ، در نزدیکی علویجه در حال احداث می باشد ، انتظار می رود صنعت در این منطقه افق روشنی را در پیش رو داشته باشد .
|
نظرات (۱)
SusanDof
Wanna relax after a long day. Let’s chat! Visit the site - https://cutt.us/milf2020 Find me by nickname Tessa